راه‌های مختلفی برای از بین‌بردن شوره‌ی سر وجود دارد، از شامپوهای دارویی و کورتیکواستروئیدها گرفته تا داروهای مورد استفاده در طب‌جایگزین مانند روغن درخت چای و جوش شیرین.
علائم شوره‌ی سر خارش و ایجاد پوسته‌های سفید روی پوست سر است. شوره‌ی سر ممکن است باعث ناراحتی و خجالت شما شود. این عارضه ممکن است باعث علائم دیگری مانند چرب‌شدن و سوزن‌سوزن‌شدن پوست سر هم بشود.
بااین‌حال، درمان‌های نسبتاً رایج و آسانی برای این عارضه وجود دارد. براساس تخمین برخی گزارشات تا 42 درصد از نوزادان و 1 تا 3 درصد از بزرگسالان در سراسر جهان به شوره‌ی سر مبتلا هستند.
ممکن است شوره‌ی سر ناشی از عوامل متعددی باشد. عواملی چون خشکی پوست، درماتیت سبوره، حساسیت به محصولات مراقبتی مو و رشد نوع خاصی از قارچ بر روی پوست سر موجب شوره‌ی سر می‌شوند.
اگرچه داروهای بدون نسخه‌ی (OTC) فراوانی برای درمان شوره‌ی سر طراحی شده‌اند، درمان‌های طبیعی اغلب به همان اندازه موثر هستند.
در اینجا 10 درمان خانگی ساده برای خلاص‌شدن از شر شوره‌ی سر آورده شده است:
1. روغن درخت چای
از گذشته‌های دور استفاده از روغن درخت چای برای درمان بیماری‌هایی مانند آکنه و پسوریازیس رایج بوده است.
همچنین به‌لحاظ علمی ثابت شده است که این محصول طبیعی خواص ضدمیکروبی و ضدالتهابی قوی دارد و همین خواص ممکن است به کاهش علائم شوره‌ی سر کمک کند. در حقیقت نتایج یک بررسی قدیمی‌تر نشان می‌دهد که روغن درخت چای در مبارزه با گونه‌ی خاصی از قارچ، عامل احتمالی درماتیت سبوره و شوره‌ی سر، موثر است.
مطالعه‌ی دیگری نشان داد که استفاده از بافت جفت آغشته به روغن درخت چای بر روی پوست موثرتر از درمان ضدقارچی تجویزی در بهبود ضایعات ناشی از قارچ عمل می‌کند. علاوه‌براین، در مطالعه‌ای قدیمی‌تر ۱۲۶ فرد مبتلا به شوره‌ی سر روزانه از شامپوی حاوی ۵ درصد روغن درخت چای یا دارونما استفاده کردند.
پس از 4 هفته، شدت علائم در افرادی که شامپوی حاوی روغن درخت چای دریافت کرده بودند در مقایسه با گروهی که شامپوی حاوی دارونما دریافت کرده بودند، تا 41 درصد کاهش یافت و چربی زیاد و خارش نیز بهبود یافت. بااین‌حال، نیاز است تحقیقات دقیق‌تری در این زمینه انجام شود. علاوه بر این، روغن درخت چای ممکن است باعث تحریک پوست افراد حساس شود. بنابراین، بهتر است قبل از استفاده‌ی مستقیم روی پوست، روغن درخت چای را با چند قطره روغن حامل( مانند روغن نارگیل) رقیق کنید.
خلاصه:
روغن درخت چای خواص ضدمیکروبی و ضدالتهابی دارد که ممکن است به کاهش شدت و علائم شوره‌ی سر کمک کند.
2. روغن نارگیل
روغن نارگیل، که به فواید بی‌شمارش در سلامت شهرت دارد، در درمان طبیعی شوره‌ی سر نیز موثر است. روغن نارگیل ممکن است این کار را با بهبود آبرسانی پوست و جلوگیری از خشکی آن انجام دهد.
خشکی پوست سر از عوامل بدترشدن شوره‌ی سر است. براساس برخی تحقیقات، اگر روغن نارگیل به‌عنوان یک مرطوب‌کننده بر روی پوست سر استفاده شود، ممکن است به اندازه روغن‌های معدنی به آبرسانی و جلوگیری از خشکی پوست کمک کند. تحقیقات دیگری نشان می‌دهند روغن نارگیل در درمان اگزما نیز موثر است. اگزما نوعی بیماری پوستی است که ممکن است به ایجاد شوره‌ی سر نیز منجر شود.
مطالعه‌ی قدیمی‌تری نشان داد که 8 هفته استفاده از روغن نارگیل بر روی پوست علائم درماتیت آتوپیک، نوعی اگزما با خارش و التهاب، را تا 68 درصد کاهش می‌دهد. در مطالعه‌ای 12 هفته‌ای روی 140 زن، استفاده از روغن نارگیل روی پوست سر منجر به بهبود قابل‌توجهی در میکروبیوم پوست سر و علائم خاصی از شوره‌ی سر شد. برخی مطالعات در شیشهنشان دادند که روغن نارگیل و ترکیبات آن خواص ضدمیکروبی دارند، اگرچه محققان هنوز اثرات روغن نارگیل بر روی گونه‌ی خاص قارچ عامل شوره‌ی سر را بررسی نکرده اند.
خلاصه:
روغن نارگیل ممکن است روند آبرسانی به پوست را بهبود بخشد و خشکی آن را کم کند. در نتیجه قادر است با علائم اگزما و شوره‌ی سر مقابله کند.
3. آلوئه‌ورا:
آلوئه‌ورا نوعی گیاه گوشتی است که اغلب به پمادهای پوستی، لوازم آرایشی و لوسیون‌ها اضافه می‌شود. استفاده از آن بر روی پوست ممکن است به درمان بیماری‌های پوستی مانند سوختگی، پسوریازیس و تبخال کمک کند. طبق یک بررسی، خواص ضدباکتریایی و ضدقارچی آلوئه‌ورا نیز ممکن است از ایجاد شوره‌ی سر جلوگیری کنند.
چند مطالعه‌ی مشابه نشان داد که آلوئه‌ورا ممکن است در مقابله با چندین گونه‌ی قارچی موثر باشد و ممکن است به کنترل برخی عفونت‌های قارچی نیز کمک کند. مطالعات مشابه دیگری نیز نشان دادند آلوئه‌ورا می‌تواند التهاب را کاهش و علائم ناشی از التهاب را تسکین دهد. با وجود این نتایج امیدوارکننده، مطالعات بیشتری در این زمینه موردنیاز است.
خلاصه:
آلوئه‌ورا خواص ضدباکتریایی و ضدقارچی دارد که ممکن است باعث کاهش علائم مربوط به التهاب در شوره‌ی سر شود، اما انجام تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است.
4. سطح استرس را به حداقل برسانید
اعتقاد بر این است که استرس بر بسیاری از جنبه‌های سلامتی و تندرستی تأثیرگذار است. استرس تقریباً بر تمامی ابعاد سلامتی، از افزایش ابتلا به بیماری‌های مزمن تا سلامت روان، تأثیر می‌گذارد.
استرس به‌تنهایی باعث ایجاد شوره‌ی سر نمی‌شود، بلکه ممکن است موجب بدترشدن علائمی مانند خشکی و خارش شود. سطوح بالای استرس طولانی‌مدت ممکن است فعالیت سیستم ایمنی بدن شما را مختل یا سرکوب کند، که این امر ممکن است توانایی بدن برای مبارزه با برخی از عفونت‌های قارچی و بیماری‌های پوستی، که منجربه شوره سرمی‌شوند، را مختل کند. در مطالعه‌ای بر روی 166 نفر مبتلا به درماتیت سبوره، یکی از شایع‌ترین علل شوره‌ی سر، تقریباً 28٪ افراد شرکت‌کننده در این بررسی گزارش دادند که استرس محرکی برای شروع علائم درماتیت است. برای کنترل سطح استرس، می‌توان تکنیک‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن، یوگا، تنفس عمیق یا رایحه‌ی درمانی را به‌کار بست.
خلاصه:
استرس ممکن است سیستم‌ایمنی بدن را تضعیف کند و توانایی بدن برای مبارزه با عفونت‌هایی که باعث شوره‌ی سر می‌شوند را کاهش دهد. علاوه بر این، استرس اغلب موجب ایجاد درماتیت سبوره‌ی دوره‌ای می‌شود که یکی از شایع‌ترین علل شوره‌ی سر است.
5. سرکه‌ی سیب
سرکه‌ی سیب فواید بسیاری برای سلامتی دارد و اغلب به‌عنوان درمان طبیعی شوره‌ی سر استفاده می‌شود. چرا که اعتقاد براین است اسیدیته‌ی سرکه‌ی سیب ریزش سلول‌های مرده‌ی پوست سر را تحریک می‌کند.
گفته می‌شود که سرکه‌ی سیب با تعدیل pH پوست، رشد قارچ ها را کاهش می‌دهد و بدین‌منوال با شوره‌ی سر مبارزه می‌کند. بااین‌حال، این ادعاها در هیچ مطالعه‌ای تایید نشده‌اند. بسیاری از فواید احتمالی سرکه‌ی سیب در درمان شوره‌ی سر بر اساس مشاهدات شخصی هستند. در حقیقت مطالعه‌ای کوچک بر روی 22 نفر نشان داد که استفاده‌ی موضعی از سرکه‌ی سیب رقیق‌شده روی پوست، اگزما یا لایه‌ی دفاعی پوست را بهبود نمی بخشد و حتی موجب تحریک بیشتر پوست می‌شود.
بااین‌حال، مطالعات نشان دادند که سرکه‌ی سیب و ترکیبات آن ممکن است از رشد انواع خاصی از قارچ‌ها جلوگیری کنند. اگر می‌خواهید سرکه‌ی سیب را امتحان کنید، چند قاشق غذاخوری از آن را به شامپوی خود اضافه یا با روغن‌های ضروری ترکیب، یا مستقیماً آن روی موهای خود اسپری کنید.
خلاصه:
درحالی‌که هیچ مطالعه‌ای این ادعاها را تایید نمی‌کند، براساس مشاهدات شخصی گفته شده که سرکه‌ی سیب سلول‌های مرده‌ی پوست را از بین می‌برد و pH پوست سر را متعادل می‌کند تا شوره‌ی سر کاهش یابد.
6. آسپرین
اسید سالیسیلیک یکی از ترکیبات اولیه‌ی موجود در آسپرین و مسئول خواص ضدالتهابی آن است. این ماده یکی از مواد تشکیل‌دهنده‌ی بسیاری از شامپوهای ضدشوره است.
مکانیسم عمل این ماده این طور است که به سست‌شدن پوسته‌ها و جداشدن آنها کمک می‌کند. در مطالعه‌ای قدیمی‌تر، به مدت 4 هفته، 19 فرد مبتلا به شوره‌ی سر از دو شامپوی حاوی پیروکتون اولامین و اسید سالیسیلیک یا پیریتیون روی استفاده کردند. هر دوی این شامپوها باعث کاهش شوره‌ی سر شدند، اما شامپو حاوی اسید سالیسیلیک در کاهش شدت پوسته‌پوسته‌شدن موثرتر عمل کرد.
مطالعه‌ی کوچک دیگری، با شرکت 10 نفر مبتلا به التهابات پوست سر، نشان داد که شامپوی حاوی اسید سالیسیلیک، همراه با مواد دیگری مانند اسید گلیکولیک و اوره، به‌طور قابل‌توجهی تحریک و خارش در پوست سر را بهبود بخشید. برای درمان آسان شوره‌ی سر، دو قرص آسپرین را خرد و قبل از شستن مو این پودر را به شامپوی خود اضافه کنید.
خلاصه:
آسپرین حاوی اسید سالیسیلیک است، ماده ای که در بسیاری از شامپوهای ضد شوره یافت می‌شود. این ماده در درمان درماتیت سبوره و شوره‌ی سر موثر است.
7. اُمگا 3:
اسیدهای چرب اُمگا 3 نقش مهمی در بدن ایفا می‌کنند. آنها نه تنها غشای سلولی احاطه‌کننده‌ی سلول‌ها را می‌سازند، بلکه برای عملکرد قلب، سیستم ایمنی و ریه‌ها نیز حیاتی هستند. به علاوه، اُمگا 3 برای سلامتی پوست نیز حیاتی است.
این اسیدهای چرب، میزان تولید چربی و آبرسانی را مدیریت و به بهبود زخم و جلوگیری از پیری زودرس کمک می‌کنند. کمبود اسیدهای چرب اُمگا 3 می‌تواند علائم مختلفی از جمله خشکی پوست و مو و حتی شوره‌ی سر را در پی داشته باشد. اگرچه تحقیقات بیشتری در این زمینه موردنیاز است، اما اسیدهای چرب اُمگا 3 ممکن است در کاهش التهاب نقش داشته باشند، که این امر به‌نوبه‌‌ی‌خود ممکن است تحریکات پوستی و علائم شوره‌ی سر را تسکین دهد.
ماهی‌های چرب مانند سالمون، قزل‌آلا و ماهی خال‌مخالی منابع عالی اسیدهای چرب اُمگا 3 هستند. البته می‌توان با مصرف مکمل روغنِ ماهی یا افزایش مصرف سایر غذاهای غنی از اُمگا 3 مانند دانه‌ی کتان، چیا و گردو اُمگا3 لازم را دریافت نمود.
خلاصه:
اسیدهای چرب اُمگا 3 برای سلامت پوست مهم هستند و ممکن است به کاهش التهاب کمک کنند. کمبود این اسیدهای چرب می‌تواند باعث خشکی پوست و مو و ایجاد شوره‌ی سر شود.
8. پروبیوتیک‌ها:
پروبیوتیک‌ها باکتری‌های مفیدی‌اند که فواید بسیاری برای سلامتی دارند. از این میان می‌توان به محافظت در برابر آلرژی، کاهش سطح کلسترول و سرعت‌بخشیدن به روند کاهش وزن اشاره کرد.
این باکتری‌ها همچنین ممکن است عملکرد سیستم‌ایمنی را تقویت کنند و ممکن است از این راه به بدن کمک کنند تا با عفونت‌های قارچی عامل شوره‌ی سر مبارزه کند. در حقیقت مطالعه‌ای با شرکت 60 نفر نشان داد که مصرف پروبیوتیک‌ها به مدت 56 روز به‌طور قابل‌توجهی شدت شوره‌ی سر را کاهش می‌دهد. مطالعات دیگری نیز نشان داده‌اند که پروبیوتیک‌ها به درمان و پیشگیری از بیماری‌های پوستی مانند اگزما و درماتیت، به ویژه در نوزادان و کودکان، کمک می‌کنند.
پروبیوتیک‌ها به‌طور گسترده و به شکل مکمل در دوزهای مناسب بسیار سریع و راحت دردسترس هستند. بسیاری از غذاهای تخمیرشده مانند کومبوچا، کیمچی، تمپه، کلم‌ترش و ناتو نیز حاوی پروبیوتیک‌ها هستند.
خلاصه:
پروبیوتیک‌ها ممکن است به تقویت عملکرد سیستم‌ایمنی کمک کنند و در مطالعات نشان داده شده است که شدت شوره‌ی سر را کاهش می‌دهند.
9. جوش‌شیرین:
جوش‌شیرین درمانی سریع، راحت و دردسترس برای شوره‌ی سر است. اعتقاد بر این است که این ماده با عمل به‌عنوان لایه‌برداری ملایم، حذف سلول‌های مرده‌ی پوست را انجام داده و موجبات کاهش پوسته‌پوسته‌شدن و خارش را مهیا می‌کند. جوش‌شیرین همچنین دارای خواص ضدقارچی است که ممکن است برای درمان شوره‌ی سر مفید باشد.
مطالعه‌ای قدیمی‌تر در محیط in vitro ( در شیشه) اثرات ضدقارچی جوش‌شیرین بر روی برخی از رایج‌ترین گونه‌های قارچی را نشان داد. این گونه‌های قارچی باعث عفونت‌های پوستی می‌شوند. این مطالعه نشان داد که جوش‌شیرین در ۷۹ درصد نمونه‌ها، رشد قارچ‌ها را پس از ۷ روز کاملاً مهار کرده است.
مطالعه‌ی قدیمی دیگری به بررسی اثرات جوش‌شیرین بر روی 31 فرد مبتلا به پسوریازیس پرداخت. حمام جوش‌شیرین، پس از تنها 3 هفته، به‌طور قابل‌توجهی خارش و سوزش را کاهش داد. بااین‌حال، تحقیقات بیشتری در این رابطه موردنیاز است، زیرا مطالعه‌ای نشان‌داده که جوش‌شیرین تاثیری بر پسوریازیس، آبرسانی به پوست یا رفع قرمزی آن ندارد. برای کسب بهترین نتیجه، جوش‌شیرین را مستقیماً روی موهای خیس بمالید و آن را روی پوست سر خود ماساژ دهید. بگذارید 1 تا 2 دقیقه بگذرد و سپس طبق روش معمول موهایتان را شامپو بزنید.
خلاصه:
جوش‌شیرین خواص ضدقارچی دارد و ممکن است به تسکین خارش و تحریک پوست کمک کند. با این‌حال مطالعات بیشتری در این رابطه موردنیاز است.
10. از مصرف برخی غذاها دوری کنید
اگرچه انجام تحقیقات بیشتری در مورد رابطه‌ی بین رژیم‌غذایی و شوره‌ی سر موردنیاز است، ممکن است با محدودکردن مصرف برخی غذاها متوجه شوید که التهابات تسکین یافته‌اند و از این راه کمکی به بهبودی سلامتی پوست سرتان کنید.
علاوه‌براین، برخی از مطالعات نشان داده‌اند که اصلاحات رژیم‌غذایی با کنترل رشد مخمرها و بهبود میکروبیوم روده، ممکن است بتوانند از عفونت‌های قارچی نیز جلوگیری کنند.
برخی از غذاهایی که ممکن است محدودکردن آنها مفید باشد عبارتند از:
- کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده مانند نان و پاستای سفید، تورتیلا و کراکر
- گوشت قرمز
- غذاهای فرآوری‌شده
- غذاهای سرخ‌شده
- غذاها و نوشیدنی‌های شیرین
علاوه‌براین، برخی غذاها ممکن است باعث تشدید بیماری‌های پوستی مانند اگزما شوند و از این طریق احتمال ابتلا به شوره‌ی سر را افزایش دهند. با اینکه غذاهای محرک از فردی به فرد دیگر متفاوت است، برخی از رایج‌ترین آنها آرد سفید، محصولات حاوی گلوتن، و گیاهان خانواده‌ی سیب‌زمینی مانند بادمجان، فلفل و گوجه‌فرنگی هستند.
خلاصه:
ایجاد تغییرات در رژیم‌غذایی ممکن است التهاب را کاهش دهد و از عفونت قارچی جلوگیری کند، و از این راه ممکن است به درمان شوره‌ی سر کمک کند. همچنین برخی غذاها ممکن است علائم اگزما را تحریک کنند و از این راه باعث خارش پوست و شوره‌ی سر شوند.
اگر درمان‌های خانگی مؤثر نبودند
اگرچه درمان‌های خانگی بسیاری برای شوره‌ی سر موجود است، اما در برخی موارد ممکن است درمان دیگری نیز لازم باشد. بسیاری از شامپوهای دارویی بدون نیاز به نسخه و درمان‌های پوست سر حاوی مواد ضدقارچی یا ضدباکتریایی برای کاهش شوره‌ی سر طراحی شده‌اند.
اگر این محصولات بعد از 2 تا 3 هفته اثر نکردند، ممکن است لازم باشد با متخصص پوست مشورت کنید تا تشخیص دهد آیا نیاز به تجویز شامپوها یا داروهای تجویزی دیگری دارید یا خیر. متخصصان مراقبت‌های بهداشتی اغلب داروهای ضد قارچ موضعی، کورتیکواستروئیدها و تعدیل‌کننده‌های سیستم‌ایمنی را برای درمان شوره‌ی سر و سایر بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس و درماتیت تجویز می‌کنند.
خلاصه:
درحالی‌که درمان‌های خانگی اغلب مفید هستند، ممکن است برای درمان شوره‌ی سر به داروهای موضعی یا شامپوهای دیگری نیز نیاز داشته باشید.
سخن پایانی:
اگرچه مقابله با شوره‌ی سر ممکن است دشوار باشد، اما انواع داروهای طبیعی می‌توانند علائم آن را کاهش دهند و موجب تسکین آن شوند. اگر دچار شوره‌ی سر شُدید، چند درمان طبیعی بالا را امتحان کنید تا با بهبود وضعیت سلامت پوست سر، شوره‌ی سر به طور طبیعی کاهش یابد. اگر این درمان‌ها موثر نبودند، با متخصص پوست مشورت کنید تا به شما بگوید آیا گزینه‌های درمانی دیگری ممکن است برای بهبود طولانی‌مدت این مشکل لازم باشد یا خیر.
