اسید سالیسیلیک شاید ابرقدرت چندمنظوره واقعی برای مراقبت از پوست باشد و وقتی صحبت از پوست می‌کنم، منظورم همه پوست بدن است. ثابت شده که اسید سالیسیلیک تبحر در پاکسازی سلول‌های مرده و سایر ناخالصی‌های مسدودکننده منافذ پوست صورت، بدن یا حتی پوست سر دارد.
درحالی‌که در مورد فواید اسید سالیسیلیک برای پوست و بدن بسیار زیاد صحبت شده است اما خواص عالی آن برای پوست سر مغفول مانده است، به همین دلیل نظرات «جوشوآ زیچنر» متخصص پوست و همچنین دکتر «کاری ویلیامز» متخصص مو و زیبایی را در مورد این ماده جویا شدیم که در ذیل می‌خوانید.
نکات کوتاه درباره اسید سالیسیلیک برای مو و پوست سر
- نوع ماده: لایه‌بردار
- خواص اصلی: کمک به از بین بردن چربی اضافی و سلول‌های مرده از سطح پوست
- چه کسی باید استفاده کند: به گفته «ویلیامز»، استفاده از محصولات مراقبت از مو حاوی اسید سالیسیلیک برای بیشتر افراد مفید است، به‌خصوص کسانی که پوست سرشان خشک است و شوره می‌زند و موهای چرب دارند. بااین‌وجود، افرادی که پوست سر حساس دارند باید بااحتیاط از این ماده استفاده کنند.
- هرچند وقت یک‌بار می‌توانید از آن استفاده کنید: «ویلیامز» می‌گوید که از اسید سالیسیلیک نباید بیش از 2 بار در هفته استفاده کرد، درغیراینصورت پوست سر شما تحریک و دچار سوزش خواهد شد.
- مکمل مناسب آن چیست: پس از استفاده از اسید سالیسیلیک، از محصولات مرطوب‌کننده و آب‌رسان که دارای موادی همچون گلیسیرین هستند استفاده کنید تا باعث التیام هر نوع سوزش بالقوه شود.
- موارد منع استفاده: هر دو پزشک توصیه می‌کنند، در هر زمان تنها از یک نوع محصول لایه‌بردار استفاده کنید تا فشار زیاد به پوست سر وارد نشود.
اسید سالیسیلیک چیست؟
به گفته «زیچنر»، اسید سالیسیلیک نوعی لایه‌بردار شیمیایی به نام بتا هیدروکسی اسید (BHA) است که به از بین رفتن چربی اضافی و سلول‌های مرده از سطح پوست کمک می‌کند. BHA محلول در چربی است، یعنی در انواع چربی نفوذ کرده و در اعماق منافذ پوستی لایه‌برداری می‌کند. به همین دلیل، اسید سالیسیلیک بهترین انتخاب برای از بین بردن آکنه و چربی اضافی روی پوست است.
و ازآنجایی‌که کف سر پوست دارد به نظرم متوجه منظورم شده‌اید که اسید سالیسیلیک همچنین گزینه‌ای عالی برای پوست سر است، به‌خصوص برای افرادی که با مشکل شوره، درماتیت سبورئیک، چسبندگی موها به دلیل کثیفی و چربی اضافی مواجه هستند.
فواید اسید سالیسیلیک برای مو
اسید سالیسیلیک تنها آکنه را از بین نمی‌برد بلکه خواص متعدد دیگری هم دارد (باآنکه تخصص آن در مبارزه با آکنه پوست سر است. نگویید که شما چنین مشکلی را نداشته‌اید چون همه ما تجربه‌اش کرده‌ایم). هنگامی‌که به پوست سر مالیده می‌شود خواص زیادی دارد:
- بهبود مدیریت شوره سر: اسید سالیسیلیک با تجزیه چسبندگی سلول به سلول، به‌صورت کاملاً مؤثر پوسته‌پوسته شدن پوست و هیپرکراتوز را از بین می‌برد.1
- به حداقل رساندن سوزش و خارش: خارش مو با تجمع بیش‌ازحد پوست مرده در کف سر تشدید می‌شود. اسید سالیسیلیک پوست مرده و تحریک‌شده را شُل کرده و شستشوی آن را هنگام دوش گرفتن آسان‌تر می‌کند.
- بهبود درماتیت سبورئیک: اسید سالیسیلیک برای درمان درماتیت سبورئیک فوق‌العاده مؤثر است، که افراد مبتلا به این عارضه از شوره و پوست سر چرب رنج می‌برند. این ماده با از بین بردن رسوب چربی و پوست مرده و پوسته‌پوسته‌شده این مشکل پوستی را ظاهراً به‌طور کامل درمان می‌کند.1
- از بین بردن چربی و چسبندگی مو به دلیل کثیفی: بسیاری از ما بیش‌ازحد از شامپوهای خشک استفاده می‌کنیم. خوشبختانه، اسید سالیسیلیک به‌صورت طبیعی خارجی‌ترین لایه روپوست را از بین می‌برد و اینگونه اجازه می‌دهد که چربی، پوست مرده و چسبندگی مو به‌خوبی شسته شوند و از بین روند.
و این‌ها صرفاً فواید غیرقابل‌انکار هستند. درحالی‌که ارتباط مستقیم میان اسید سالیسیلیک و کاهش ریزش مو وجود ندارد، بسیاری بر این باورند که این اسید می‌تواند تأثیر بالقوه در این زمینه داشته باشد. سالیسیلیک در از بین بردن چربینه، که ماده‌ای مومی و چرب و است و دی‌هیدروتستوسترون (DHT) دارد بسیار مؤثر است.
DHT هورمون کلیدی و عامل اصلی ریزش مو در مردان است. هیچ‌گونه شواهد قطعی که نشان دهد DHT، که به‌طور خاص در چربینه پوست سر وجود دارد باعث طاسی الگوی مردانه شود موجود نیست اما شواهدی مبنی بر تأثیر شرایط پوست سر بر رشد مو و حفظ آن وجود دارد.2 و ازآنجایی‌که اسید سالیسیلیک به حفظ سلامت و پاکیزگی پوست سر کمک می‌کند، می‌بینید که به چه دلیل مردم چنین برداشتی دارند.
حتی اگر هیچ‌یک از مشکلات عنوان‌شده را نداشته باشید (که اگر اینگونه است خوشا به حالتان)، این ماده باز هم مفید خواهد بود چون باعث تجزیه هر نوع رسوب و چسبندگی آزاردهنده و از بین رفتن آن هنگام شستشو می‌شود.
و یک نکته درباره مشکلات پوست سر: چنین مشکلاتی کاملاً طبیعی هستند. به لطف فراوانی مو در کف سر (البته معمولاً)، محیطی ایده‌آل برای رشد انواع رسوب، ناشی از چربی، باکتری، سلول‌های پوستی مرده، محصولات یا ترکیبی از هر 4 مورد ذکرشده به‌وجود می‌آید. ورای شرایط خود پوست مو، عوامل بیرونی متعددی می‌توانند مشکلات مربوط به پوست سر را تشدید کنند، ازجمله استرس، آب‌وهوا، تغذیه ناسالم و شستشوی کم مو. به‌طور خلاصه، بیشتر افراد با نوعی مشکل پوست سر مواجه‌اند، چه متوجه آن شده باشند و چه نه. درنتیجه، بیشتر مردم می‌توانند از نوعی درمان پوست سر با محصولات حاوی اسید سالیسیلیک بهره ببرند.
لحاظ کردن نوع مو
درحالی‌که بیشتر افراد می‌توانند از مقداری اندکی اسید سالیسیلیک روی سر خود استفاده کنند اما چند مورد استثنا نیز وجود دارد. افرادی که پوست سر حساس دارند ممکن است واکنش نامناسب به این اسید نشان دهند، مانند سوزش یا احساس گزیدگی. همچنین، پزشکان توصیه می‌کنند، افرادی که پوست سر آنها ترک‌خورده، سوزش دارد یا آسیب‌پذیر است باید از درمان‌ها حاوی اسید سالیسیلیک اجتناب کنند و این ماده را به‌هیچ‌عنوان روی زخم‌ها و بریدگی‌های باز نمالند.
متخصصان مو و زیبایی همچنین به افرادی که پوست سر و موهای به‌شدت خشک دارند توصیه می‌کنند بااحتیاط از اسید سالیسیلیک استفاده کنند، چون ممکن است باعث خشک شدن ساقه مو یا پوست سر شود. در چنین شرایطی، از این ماده تنها 2 بار در ماه، به‌جای 2 بار در هفته استفاده کنید و حتماً آن را همراه با مواد مرطوب‌کننده و سایر محصولات آب‌رسان مصرف کنید تا خشکی به حداقل برسد.
باوجود همه این‌ها، اسید سالیسیلیک قابلیت حساس و خشک‌کردن حتی چرب‌ترین پوست سر را نیز دارد. تکرر کلید ماجراست. به‌عبارتی‌دیگر، از شامپوهای پایه اسید سالیسیلیک هرروز استفاده نکنید. من به‌عنوان فردی که از زمان بلوغ با پوست سر چرب دست‌به‌گریبان بوده‌ام، ممکن است وسوسه شوم هرروز از چنین شامپوهایی استفاده کنم. اما همانگونه که ممکن است از صورت‌تان بیش‌ازحد لایه‌برداری کنید، همین احتمال نیز برای پوست سر وجود دارد. به من اعتماد کنید، که هیچ‌کدام دلپذیر نیستند. برای افرادی که مثل من پوست سر بیش‌ازحد چرب دارند، بهتر است که با فاصله زمانی موهای‌شان را با اسید سالیسیلیک بشویند.
چگونگی استفاده از اسید سالیسیلیک برای مو
برای مراقبت از پوست مو نیز درست مانند مراقبت سنتی از پوست، تعداد زیادی فرمول و شیوه‌های استفاده متفاوت وجود دارند که استفاده از آنها بستگی به این دارد که کدامیک را نیاز دارید و ترجیح می‌دهید.
«ویلیامز» توصیه می‌کند، برای درمان اختلالات پوست سر مانند درماتیت سبورئیک و پسوریازیس، از شامپوهای درمانی و سرم‌های موضعی استفاده کنید. برای بقیه افراد چند گزینه وجود دارد. شامپوهای پوست سر می‌توانند شروع تقریباً آسانی باشند، چون تنها کاری که باید انجام دهید این است که از آنها مانند شامپوهای معمولی استفاده کنید. فقط شامپوی معمولی خود را با شامپویی که بر پایه اسید سالیسیلیک است جایگزین نمایید و یک تا 3 بار در هفته از آن استفاده کنید (دفعات استفاده بستگی به نوع مشکل پوست سر و تعداد دفعاتی دارد که هر هفته موهای خود را می‌شویید).
اگر به دنبال پاکسازی عمیق‌تر هستید، اسکراب پوست موی سر را امتحان کنید. درحالی‌که از لایه‌برداری فیزیکی صورت گریزان هستم، دوست دارم که با استفاده از اسکراب از بدنم لایه‌برداری کنم. خوشبختانه، اسکراب‌های پوست سر بافت نرم دارند و به همین دلیل می‌توان از آنها روی سر استفاده کرد. پس پوست بیندازید.
درنهایت، سرم‌های پوست سر، پاک‌کننده‌های پیش از لایه‌برداری و درمان‌ها برای مقابله با مشکلات خاص و بهبود سلامت پوست سر ایده‌آل هستند.
پرسش‌های متداول
- آیا اسید سالیسیلیک برای درمان ریزش مو مؤثر است؟
باآنکه ادعاهایی در مورد کمک اسید سالیسیلیک به درمان الگوی طاسی مردانه وجود دارد اما شواهد قطعی در این زمینه موجود نیست.
- آیا اسید سالیسیلیک برای درمان شوره موی سر مفید است؟
بله، چون اسید سالیسیلیک به از بین رفتن پوست مرده و پوسته‌پوسته کف سر که درنهایت تبدیل به شوره خواهد شد کمک می‌کند.
- آیا اسید سالیسیلیک برای مو مفید است؟
اسید سالیسیلیک برای کمک به حفظ سلامت پوست سر ایده‌آل است، به‌خصوص برای کسانی که شوره سر، درماتیت سبورئیک، چسبندگی مو به دلیل کثیفی و چربی اضافی دارند.
