یکی از نگرانی‌های رایج آقایان ریزش مو است. اگر شما آقا هستید، چه بخواهید چه نخواهید، ریزش مو می‌تواند سرنوشتی اجتناب‌ناپذیر باشد.
نزدیک به 40 درصد از آقایان در 30 تا 40 سالگی مقداری از موهای خود را به دلایل ارثی از دست می‌دهند و بیش از 50 درصد از آقایان تا رسیدن به 50 سالگی به این موضوع دچار می‌شوند. ریزش مو ممکن است از اوایل دوران بلوغ شروع شود و به طور تخمینی 50 میلیون مرد آمریکایی طاسی با الگوی مردانه را تجربه می‌کنند که نام علمی آن آلوپسی آندروژنتیک است.
شاید متوجه طاسی پدرتان یا عقب رفتن خط رویش موی عمویتان شده باشید. حتی شاید متوجه نازک شدن موهای خود نیز شده باشید. اما تنها به این دلیل که مردان خانواده شما به آن دچار شده‌اند (یا نشده‌اند)، به این معنی نیست که ریزش مو برای شما هم اتفاق بیفتد.
به طور معمول ژن‌ها بیشترین نقش را در ریزش موی آقایان دارند؛ اما هورمون‌ها، رژیم غذایی، داروها و چندین دلیل دیگر نیز ممکن است مؤثر باشد.
ریزش مو چیست؟
ریزش مو – وضعیتی پزشکی است به نام آلوپسی – که می‌تواند بر پوست سر یا کل بدن شما تأثیر بگذارد و ممکن است موقت یا دائم باشد. اغلب این وضعیت با نام طاسی با الگوی مردانه (ام‌پی‌بی) شناخته می‌شود.
باوجود اینکه ممکن است هر کسی موهای خود را از دست بدهد، اما ریزش مو در مردان شایع‌تر زنان است. بااین‌حال، مقداری ریزش مو، معمولاً حدود 100 تار مو در روز، در مردان و زنان طبیعی است. تفاوت در این است که با داشتن موهایی سالم، موهای ازدست‌رفته به‌سرعت و به طور مداوم با موهای جدید جایگزین می‌شوند.
براین‌اساس، تشخیص نازک شدن موها که اغلب اولین نشانۀ طاسی مردانه است، در قسمت جلویی سر دشوار است. این شایع‌ترین نوع آلوپسی است و تقریباً 95 درصد از ریزش مو در آقایان بدین شکل است. با اینکه نازک شدن موها در قسمت جلویی سر نسبتاً رایج است، اما اگر تکه‌هایی از مو یا ریش یا سایر نواحی بدن شما می‌ریزد، ممکن است به نوع بسیار حادتری از آلوپسی دچار شده باشید.
چرخۀ رشد مو
چرخۀ رشد مو فرایندی طبیعی است که در سه مرحله مجزا رخ می‌دهد: آناژن، کاتاژن و تلوژن.
در طول مرحلۀ آناژن که معمولاً چندین سال طول می‌کشد، فولیکول‌های مو به طور فعال موهای جدید تولید می‌کنند. در این دوره است که موهای ما به‌وضوح رشد می‌کنند و در وضعیت کامل و سالم خود باقی می‌مانند.
مرحله کاتاژن که تنها چند هفته طول می‌کشد، مرحله‌ای انتقالی است که در طی آن فولیکول‌های مو کوچک شده و از جریان خون جدا می‌شوند.
آخرین مرحله، مرحلۀ تلوژن است که حدود سه ماه طول می‌کشد و مرحلۀ استراحت در نظر گرفته می‌شود. در این مدت، فولیکول‌های مو در حال استراحت هستند و آماده می‌شوند تا موهای قدیمی را از بین برده و فضایی برای رشد موهای جدید ایجاد کنند.
برخی عوامل ممکن است تعادل این چرخه را بر هم زده و در نتیجه منجر به کاهش رشد مو و افزایش ریزش آن شوند. طاسی با الگوی مردانه می‌تواند فاز آناژن را مختل کند و باعث شود فولیکول‌های مو وارد مرحلۀ رشد کوتاه‌تری شوند. این امر منجر به نازک‌تر و ضعیف‌تر شدن تارهای مو و در نهایت ریزش مو می‌شود.
14 علت رایج ریزش مو در آقایان
بااین‌وجود، عوامل بسیار دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند در این امر نقش داشته باشند که بسیاری از آنها قابل‌پیشگیری و درمان هستند. در ادامه به شایع‌ترین علل ریزش مو در مردان پرداخته شده است.
سن
با افزایش سن، رشد مو در مردان به طور طبیعی افزایش می‌یابد. بخصوص، باگذشت زمان فولیکول‌های مو کوچک می‌شوند و در نتیجه موها نازک می‌شوند. در نهایت فولیکول‌های مو آن‌قدر کوچک می‌شوند که دیگر امکان رشد مو وجود ندارد و این امر به طاسی منجر می‌شود.
آلوپسی آریِتا
آلوپسی آریِتا بیماری خودایمنی است که به‌عنوان دلیل ریزش مو شناخته می‌شود. در اصل، سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله می‌کند و به‌شدت بر توانایی آنها برای رشد مو تأثیر می‌گذارد. درحالی‌که ممکن است ریزش موی ناشی از آن بیشتر بر روی پوست سر مشاهده شود، این وضعیت می‌تواند به ریزش مو و طاسی در هر جایی از بدن که مو وجود دارد، منجر شود.
اصطکاک
البته این موضوع برای پوست سر کمتر اتفاق می‌افتد، اما آلوپسی اصطکاکی می‌تواند با ریزش مو در ارتباط باشد. لباس‌های تنگ مثل چکمه، جوراب یا کلاه اغلب به پوست و فولیکول‌های مو ساییده می‌شوند. این افزایش اصطکاک می‌تواند از رشد مناسب موها جلوگیری کرده و در محل اصطکاک لکه‌های طاسی ایجاد کند.
عدم مراقبت از مو
استفادۀ مکرر از مواد شیمیایی قوی یا گرمای شدید به‌مرورزمان به موهایتان آسیب می‌رساند. مراقب درمان‌هایی که برای موهای خود استفاده می‌کنید باشید چرا که اگر فولیکول مو “بمیرد”، احیای آن تقریباً غیرممکن است. گرما یکی از دلایل اصلی آسیب مو است.
چه این گرما آب داغی باشد که در زمان دوش‌گرفتن استفاده می‌کنید، چه سشوار و چه آفتاب در زمان برنزه کردن، درهرحال رسیدن هر نوع گرمایی به پوست سر می‌تواند بر سلامت فولیکول‌های مو تأثیر بگذارد. سعی کنید هنگام دوش‌گرفتن دمای آب را پایین بیاورید، اگر از سشوار استفاده می‌کنید از محافظ حرارتی استفاده کنید یا در روزهای آفتابی از کلاه استفاده کنید.
کشیدن مو
برخی از افراد تمایل دارند اغلب به‌عنوان راهی برای کاهش استرس، موهای خود را بکشند. آنها ممکن است این کار را کاملاً به‌صورت ناخودآگاه انجام دهند. این امر مشکلی پزشکی است که به‌عنوان تریکوتیلومانیا شناخته می‌شود. درصورتی‌که فولیکولی از بین نرفته باشد، رشد مجدد ممکن است، اما شاید برای توقف کشیدن موهای خود به درمان نیاز داشته باشید.
مدل‌های موی مضر
اگر موهایتان را محکم به عقب بکشید ممکن است به دلیل کشش مداوم و زیاد، دچار ریزش موی دائمی شوید. نام پزشکی این بیماری آلوپسی کششی است. اگر موهایتان را به شکل گوجه‌ای می‌بندید، سعی کنید از کش موی نرم‌تری استفاده کنید (به‌عنوان‌مثال کرانچی)، کش مو را شل کنید، یا هر چند وقت یک‌بار موهای خود را پایین بیاورید.
ریزش موی ارثی
هم مردان و هم زنان می‌توانند به این نوع ریزش مو مبتلا شوند؛ این نوع ریزش مو تا حد زیادی شایع‌ترین علت ریزش مو در سراسر جهان است. این ریزش مو به‌قدری در مردان شایع است که به آن طاسی با الگوی مردانه نیز گفته می‌شود.
در اصل، ژن‌هایی که از والدین شما به ارث رسیده‌اند باعث می‌شوند فولیکول‌های موی شما – که هر یک، یک مو رشد می‌کند – کوچک یا ضعیف شود و در نهایت رشد موهای جدید متوقف شود.
درحالی‌که کوچک‌شدن فولیکول‌ها ممکن است از دوران نوجوانی شما شروع شود، معمولاً علائم و نشانه‌های آن در سنین بالاتر شروع می‌شود. به‌طورکلی، اولین علامت مردی که به ریزش موی ارثی مبتلا است عقب‌نشینی خط رویش مو یا نمایان‌شدن نقطۀ طاسی در بالای سر است.
تغییرات هورمونی
تستوسترون – حداقل تا حدی – می‌تواند مقصر ریزش مو باشد. دلیل این امر این است که در پوست سر مردان، هورمون اصلی مردانه به هورمون دیگری به نام دی هیدروتستوسترون (دی‌اچ‌تی) تبدیل می‌شود. دی‌اچ‌تی به‌عنوان هورمون ریزش مو شناخته می‌شود چرا که می‌تواند منجر به کوچک‌شدن فولیکول‌ها و در نهایت متوقف‌شدن رشد موها شود.
تا حد زیادی این موضوع به عوامل ژنتیکی نسبت داده می‌شود و اغلب از آن با عنوان «مینیاتورسازی» یاد می‌شود.
نکتۀ جالب درمورد دی‌اچ‌تی این است که دی‌اچ‌تی هورمون مهمی برای رشد مو در نواحی دیگر بدن است؛ بنابراین همان هورمونی که باعث ایجاد طاسی با الگوی مردانه می‌شود، رشد مو را در سینه، کمر و سایر نواحی تقویت می‌کند.
کمبود مواد مغذی
سطح بیوتین، آهن، پروتئین و روی برای حفظ سلامت مو ضروری است. اگر یک یا چند مورد از این مواد مغذی را به‌اندازه کافی دریافت نکنید، ممکن است مقدار قابل‌توجهی از موهای شما بریزد. این موضوع در آمریکای امروزی غیرمعمول است، اما ممکن است اتفاق بیفتد. مصرف بیشتر مواد مغذی ازدست‌رفته می‌تواند به تحریک رشد یا رشد مجدد موهای جدید کمک کند.
عوارض جانبی داروها
عارضۀ جانبی برخی داروها می‌تواند منجر به ریزش مو شود. اگر اخیراً مصرف داروی جدیدی را شروع کرده‌اید و به طور ناگهانی متوجه نازک شدن موهای خود شده‌اید، با پزشکی که داروی شما را تجویز کرده صحبت کنید و ببینید آیا ریزش مو عارضۀ جانبی احتمالی است یا خیر. اگر این موضوع درست بود، سعی کنید داروی جایگزینی را مصرف کنید که روی موهای شما تأثیری نداشته باشد.
عفونت پوست سر
عفونت پوست سر می‌تواند منجر به تشکیل نواحی پوسته‌پوسته و ملتهب بر روی پوست سر شود. این وضعیت ممکت است به شکل نقاط سیاه و کوچک روی پوست سردیده شود، اما در واقع آنها قسمتی از مو هستند. ممکن است در اثر عفونت لکۀ طاسی ایجاد شود، اما پس از درمان عفونت و بهبود زخم‌ها، معمولاً موها به شکل عادی رشد می‌کنند.
پسوریازیس پوست سر
اگر که به پسوریازیس پلاکی مبتلا هستید، در مقطعی امکان سرایت آن به پوست سر وجود دارد. این امر ممکن است منجر به ریزش مو شود. با این که پس از برطرف‌شدن پسوریازیس پوست سر، موها دوباره رشد می‌کنند؛ اما ممکن است این امر مدتی طول بکشد و حتی ممکن است نیاز باشد برای دریافت کمک به متخصص پوست مراجعه کنید.
درمان سرطان
اگر در حال شیمی‌درمانی سرطان باشید یا هر نوع پرتودرمانی برای سر یا گردن خود انجام می‌دهید، ممکن است در عرض چند هفته پس از شروع درمان، بخش زیاد یا حتی تمام موهای خود را از دست بدهید.
خبر خوب این است که معمولاً موهای شما ظرف چند ماه پس از پایان شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی مجدداً رشد می‌کنند. حتی ممکن است متخصصان پوست بتوانند داروهایی را برای کمک به رشد سریع موهای شما معرفی کنند. گاهی اوقات موهای افراد به رنگ یا مدلی کاملاً متفاوت رشد می‌کند: مثلاً موهایی که زمانی صاف بودند، مواج می‌شوند.
همچنین راه‌هایی برای جلوگیری از ریزش کامل مو در طول درمان سرطان وجود دارد. درمان‌های خنک‌کنندهٔ پوست سر (مانند کلاه‌های خنک‌کننده) گزینه‌های بالقوه‌ای هستند که ممکن است برای شما مناسب باشند. با انکولوژیست خود در مورد راه‌های ممکن برای جلوگیری از ریزش مو در طول درمان صحبت کنید.
بیماری‌های تیروئید
اگر به مشکلات پزشکی تیروئید مبتلا هستید، ممکن است متوجه نازک شدن موهای خود شوید. حتی ممکن است هنگام برس زدن موهای شما به‌صورت توده‌ای از مو بیرون بیاید. درمان بیماری تیروئید می‌تواند ریزش مو را قطع کند، چرا که دیگر هیچ آسیبی به فولیکول وارد نمی‌شود.
پیشگیری از ریزش مو
در حالی بیشتر ریزش مو و طاسی ناشی از عوامل ژنتیکی است؛ اما چند راه برای جلوگیری و مبارزه با انواع قابل‌پیشگیری از ریزش مو وجود دارد. در ادامه چند نکته وجود دارد که می‌توانید برای جلوگیری از ریزش مو از آنها استفاده کنید:
- با موهای خود ملایم‌تر باشید: هنگام برس زدن یا شانه‌زدن موها، به‌خصوص وقتی موهایتان خیس است، از کشیدن آنها خودداری کنید. شانه با دندانه‌های پهن می‌تواند به جلوگیری از کندن شدن مو کمک کند. از درمان‌های خشن برای موهای خود اجتناب کنید و تنشی که از مدل‌های موی خاص ناشی می‌شود را محدود کنید.
- با پزشک خود در مورد داروها و مکمل‌هایی که ممکن است در زمان مصرف باعث ریزش مو شوند، صحبت کنید.
- از موهای خود در برابر نور شدید خورشید یا آسیب اشعه ماورا بنفش و سایر منابع شدید اشعه ماورا بنفش محافظت کنید.
- سیگار نکشید: مطالعات متعددی وجود دارد که نشان‌دهنده ارتباط بین سیگارکشیدن و طاسی هستند.
- خوردن غذاهای حاوی ویتامین ای، بی، سی، دی و ایی می‌تواند به رشد مو کمک کند. آهن، روی و پروتئین نیز به بهبود استحکام موهای شما کمک می‌کنند.
