به دلیل چرخه طبیعی رشد، از دست دادن روزانه حدود 100 تار مو امری طبیعی است. اما اگر بیشتر از این تعداد از دست می‌دهید، قبل از اینکه حق‌انتخاب‌های خودتان را بررسی کنید، با پزشک صحبتی داشته باشید تا ابتدا احتمال وجود هرگونه مشکل مهم پزشکی را برطرف کنید.
داشتن سری سالم و پر از مو یکی از عوامل مهم برای ظاهر و اعتماد به نفس بسیاری از افراد است. نازک شدن موها یا ریختن‌شان خیلی ناراحت‌کننده است. خوشبختانه، چندین کار وجود دارد که می‌توانید برای جلوگیری از ریزش مو یا تقویت رشد آن انجام بدهید.
بهترین راه برای آهسته یا متوقف کردن ریزش مو، یافتن علت اصلی آن است، خواه زایمان باشد یا جراحی یا هر عامل استرس‌زای دیگری. اگر مثال‌هایی از این دست عامل اصلی مشکل باشند، ریزش مو در بعضی موارد می‌تواند موقتی (Telogen Effluvium) باشد. در موارد دیگر، علت ریزش مو عاملی پیچیده‌تر است. در این مقاله، ما 22 نکته را برای متوقف کردن ریزش مو و پاسخگویی به برخی از سؤالات متداول توضیح خواهیم داد.
توضیح
در این مقاله، ما از دو واژه «زن و مرد» برای اشاره به جنسیت با توجه به کروموزوم‌های آن‌ها استفاده می‌کنیم (مگر اینکه از منابعی نقل‌قول کرده باشیم که از لحن زبانی نامشخصی استفاده کرده باشند). جنسیت انسان‌ها به‌وسیله کروموزوم‌ها تعیین می‌شود و جنسیت ساختاری اجتماعی است که در دوره‌های زمانی و فرهنگ‌های مختلف، معنایی متفاوت دارد. وجود هر دوی این جنبه‌ها در یک طیف از نظر تاریخی و با اجماع علمی مدرن ثابت شده است.
رژیم غذایی
1. رژیم مدیترانه ای
مطالعه‌ای در سال 2018 انجام شد که نشان می‌داد یک رژیم غذایی حاوی سبزیجات خام و گیاهان تازه، مانند رژیم غذایی مدیترانه‌ای، می‌تواند خطر آلوپسی آندروژنی (طاسی با الگوی زنانه یا طاسی با الگوی مردانه) را کاهش دهد یا روند آغاز آن را آهسته کند. بهترین نتایج زمانی مشاهده شد که شرکت‌کنندگان مقادیر زیادی از این غذاها را – مانند جعفری، ریحان و سبزیجات سالادی – بیش از 3 روز در هفته مصرف کردند.
2. پروتئین
فولیکول‌های مو بیشتر از پروتئینی به نام کراتین ساخته می‌شوند. یک مطالعه در سال 2017 درباره 100 نفر مبتلا به ریزش مو، چندین مورد کمبود تغذیه‌ای را در شرکت‌کنندگان نشان داد؛ از جمله اسیدهای آمینه‌ای که به عنوان بلوک ساختاری پروتئین شناخته می‌شوند. در حالی که محققان خاطرنشان می‌کنند که مطالعه‌های بیشتری درباره این موضوع باید انجام شود، اما می‌دانیم که خوردن رژیم غذایی سرشار از پروتئین می‌تواند به جلوگیری از ریزش مو کمک کند. انتخاب‌های سالم در رژیم غذایی شامل غذاهایی مانند گزینه‌های زیر است:
- تخم مرغ
- آجیل
- لوبیا و نخود فرنگی
- ماهی
- محصولات لبنی کم‌چرب
- مرغ
- بوقلمون
3. ویتامین A
ویتامین A تا حدودی از رتینوئیدهایی تشکیل شده است که از رشد سالم موها پشتیبانی می‌کند و بر چرخه مو تأثیر می‌گذارد. اما این وابسته به دوز مصرفی ویتامین است؛ به این معنی که مصرف بیش از حد – یا خیلی کم – آن می‌تواند به موهای شما آسیب برساند. بعید است که از منابع رژیم غذایی بتوانید بیش‌ازحد لازم ویتامین A دریافت کنید. بنابراین، بشقاب خود را با غذاهای سرشار از ویتامین A، مانند سیب‌زمینی شیرین، فلفل دلمه‌ای، اسفناج و امثالهم پر کنید.
مکمل‌ها
4. مولتی‌ویتامین
دانشمندان مشخص کرده‌اند که ویتامین‌ها و مواد معدنی زیر عواملی مهم برای فرآیندهای رشد و بقای مو، به طور خاص با گردش سلولی، هستند:
- ویتامین‌های A، B، C و D
- آهن
- سلنیوم
- زینک
می‌توانید مولتی ویتامین‌های روزانه را در بیشتر فروشگاه‌های مواد غذایی یا داروخانه‌ها پیدا کنید یا از پزشک خود بخواهید که یکی را برای شما تجویز کند.
5. ویتامین D
یک مطالعه 2018 خاطرنشان کرد: ویتامین D به آلوپسی غیراسکاری رابطه دارد. درمان این بیماری می‌تواند به رشد مجدد مو کمک کند.
6. بیوتین
بیوتین – ویتامین H یا B7 – در سنتز اسید چرب در بدن نقش دارد. این فرایند برای چرخه زندگی مو ضروری است و کمبود آن، به ریزش مو منجر می‌شود.
7. ساپالمتو
این گیاه از میوه درختان کاج کوتوله آمریکایی حاصل می‌شود و به حفظ سطح تستوسترون در مردان کمک می‌کند. بررسی 2020 درباره هفت مطالعه نشان داد که دوزهای حاوی 100-320 میلی‌گرم از این گیاه می‌تواند به تقویت کیفیت مو، تعداد مو و تراکم مو کمک کند. نویسندگان نتیجه گرفتند که نخلک اره‌ای به افراد دچار ریزش مو تلوژن افلوویوم، AGA و کسانی که موهایشان نازک شده است، کمک زیادی می‌کند.
8. جینسینگ
جینسینگ حاوی فیتوشیمیایی خاصی است که باعث رشد مو روی پوست سر می‌شود. برای توصیه دوزهای خاص باید مطالعه بیشتری انجام شود. در ضمن، قبل از اضافه کردن مکمل‌های جینسینگ به رژیم غذایی خود با پزشک خود صحبت کنید.
مراقبت از مو
9. شستشوی منظم
شستن روزانه موها – با سالم و تمیز نگه داشتن پوست سر – از آن در برابر ریزش مو محافظت کند. نکته اصلی در این خصوص استفاده از شامپوی ملایم است. فرمول‌های پیچیده‌تر می‌تواند موهای خشک را خشک‌تر کند و باعث شکسته‌شدن آن‌ها و منجر به ریزش مو شود.
10. روغن نارگیل
براساس بررسی‌های انجام‌شده در سال 2018، محققان بر این باورند که روغن نارگیل می‌تواند به جلوگیری از آسیب‌دیدگی مو و قرار گرفتن آن در معرض نور ماورای بنفش (UV) کمک کند. اسید لوریک موجود در روغن نارگیل به اتصال پروتئین‌ها در مو کمک می‌کند و از مو دربرابر شکستگی در ریشه و رشته محافظت می‌کند. ماساژ پوست سر با استفاده از روغن نارگیل جریان خون را در سر تقویت و به رشد مجدد آن کمک می‌کند.
11. روغن زیتون
از روغن زیتون می‌توان برای حالت‌دهی بیشتر مو استفاده کرد. این روغن از موها در برابر خشکی و شکستگی محافظت می‌کند. روغن زیتون همچنین یک ماده اصلی در رژیم غذایی مدیترانه‌ای است که ممکن است به کند شدن ریزش موی ژنتیکی کمک کند. در نظر بگیرید که چند قاشق غذاخوری روغن زیتون را مستقیم روی موها بمالید و اجازه دهید 30 دقیقه قبل از شستن استراحت کند.
12. حالت‌بخشیدن ملایم به موها
دست از موهای بافته‌شده یا دم‌اسبی سفت‌ومحکمی بردارید که موهایتان را از ریشه می‌کشند و شاید منجر به ریختن بیش‌ازحد آن‌ها شوند.
در چنین حالتی، بگذارید موهایتان با جریان هوا خشک شوند تا از تحریک پوست سرتان جلوگیری شود. در صورت امکان، از استایلرهای حرارتی مانند اتوی مو استفاده نکنید، این دستگاه‌ها به شافت مو نیز آسیب می‌رسانند.
13. پروسس مو
دستکاری‌های شیمیایی مانند رنگ مو هم می‌تواند به مو و پوست سر آسیب بزند. درباره راهکارهای دیگری مانند رنگ موی ارگانیک و سایر مواردی که حاوی آمونیاک، پراکسید یا پارا فنیلن دی آمین (PPD) نیستند، از آرایشگرتان سوال بپرسید.
درمان‌های پزشکی
14. لیزر درمانی
لیزرهای سطح پایین می‌تواند به بهبود تراکم مو برای افراد مبتلا به ریزش مو و ریزش موهای ناشی از شیمی‌درمانی کمک کند. این گزینه همچنین به روش نورقرمزدرمانی نیز معروف است و با تحریک سلول‌های بنیادی اپیدرمی تاثیر می‌گذارد. می‌توانید دستگاه‌های لیزر خانگی را در بازار پیدا کنید. برای کسب نتیجه باید مرتب از دستگاه استفاده کنید.
15. پلاسمای غنی از پلاکت
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) به پوست سر به تحریک رشد مناطق دچار ریزش مو کمک می‌کند. خون برای جدا کردن پلاکت‌ها از درون یک سانتریفیوژ عبور داده و سپس، به پوست سر تزریق می‌شود. در یک مطالعه در سال 2014 یازده شرکت‌کننده پس از چهار جلسه شاهد رشد 30٪ موها در مناطقی از سرشان بودند که موهایشان کم شده بود. این روش درمانی از 1500 تا 3500 دلار برای سه جلسه اول درمان در نوسان است و بعید است که بیمه هزینه آن را تقبل کند.
داروها
16. ماینوکسیدیل
ماینوکسیدیل به نام روگاین نیز شناخته می‌شود و داروی بدون نسخه‌ای (OTC) است که برای درمان ریزش مو استفاده می‌شود. این مایع یا کف آن را هر روز روی پوست سر خود بمالید. عوارض جانبی آن شامل سوزش پوست سر و آکنه در محل است. عوارض جانبی نادری شامل ضربان قلب نامنظم و تاری دید نیز ممکن است اتفاق بیفتند.
17. فیناستراید
فیناستراید به نام پروپشیا نیز شناخته می‌شود. این قرص تجویزی شاید به کاهش سرعت ریزش مو کمک کند و حتی باعث تقویت و رشد موهای جدید شود. شما برای کسب نتیجه از این داروها باید تا ۱۲ ماه از آن استفاده کنید. همچنین، عوارض جانبی مختلفی از جمله از بین رفتن میل جنسی و اختلال نعوظ هم ممکن است به همراه داشته باشد. افرادی که می‌خواهند باردار شوند، باید از مصرف این دارو جلوگیری کنند.
18. فنیل‌فرین
فنیل‌فرین موضعی می‌تواند با تحریک عضلات فولیکول برای منقبض‌شدن، به ریزش مو کمک کند. به عنوان مثال، این ماده کاری می‌کند که کنده‌شدن موها در حین شانه‌کردن آن‌ها سخت‌تر شود. متأسفانه، فنیل‌فرین موضعی هنوز در دسترس عموم قرار نگرفته است. دانشمندان فرمول خاصی به نام AB-102 ابداع کرده‌اند که هنوز آن را منتشر نکرده‌اند.
روش‌های دیگر
19. روغن‌های ضروری
روغن‌های ضروری می‌توانند به کاهش ریزش مو کمک کنند. در سال ۲۰۲۰، در یک بررسی گفته شد که روغن‌های ضروری از جمله روغن بابونه، روغن آویشن، روغن درخت چای و سایر موارد می‌توانند بیماری‌هایی مانند آلوپسی آریتا، آلوپسی آندروژنتیک و آلوپسی پسوریاتیک را بهبود ببخشند. سایر روغن‌های ضروری که باید حتما در نظر گرفته شوند، شامل روغن‌های اسطوخودوس، لیموترش و نعناع‌اند. سعی کنید چند قطره از هر کدام یا همه این روغن‌ها را با چند قاشق غذاخوری روغن حامل مانند جوجوبا یا گراپس مخلوط کنید. 10 دقیقه قبل از شستشو روی پوست سر بمالید.
اما حتما قبل از امتحان کردن مخلوط بالا، حتماً روغن‌های ضروری را جداگانه تست کنید. این امکان وجود دارد که به روغن‌های ضروری حساسیت داشته باشد.
20. آب پیاز
در برخی موارد، افراد مبتلا به آلوپسی آره‌آتا بعد از استفاده از آب پیاز خام – دو بار در هر روز – روی پوست سر خود، شاهد رشد مجدد موهای خود هستند. تحقیقات زیادی درباره این روش درمانی انجام نشده است، اما در مطالعه کوچکی که در سال 2014 انجام شد، اینگونه به نظر رسید که رشد مو در تقریباً 87٪ از شرکت‌کنندگان تقویت شده است. دانشمندان بر این باورند که شاید خواص رشد مو مربوط به محتوای گوگردی پیاز باشد.
21. ماساژ
می‌دانیم که ماساژ پوست سر احساس خوبی به فرد می‌بخشد. اما آیا می‌تواند به رشد موها نیز کمک کند؟ شاید. یک مطالعه کوچک در سال 2016 نشان داد که شرکت‌کنندگانی که حداقل ۴ دقیقه در هر روز سرشان را ماساژ می‌دادند، بعد از 24 هفته نتایج مثبتی را مشاهده کردند.
22. یوگا
ریزش موی ناشی از استرس ممکن است با یوگا درمان شود. برای جلوگیری از ریزش مو یا کند شدن روند آن، این پوزیشن‌های تسکین‌دهنده استرس در یوگا را امتحان کنید:
- سگ رو به پایین
- خمیده رو به جلو
- ژست شتر
- شانه ایستاده
- ژست ماهی
- ژست زانوزدن
چرا مو می‌ریزد؟
موهای روی سر شما یک چرخه کامل زندگی را پشت سر می‌گذارند که شامل رشد، استراحت و ریزش است. ریزش حدود 100 مو در هر روز اتفاق رایجی برای همه مردم است. اگر دچار ریزش ناگهانی، ریزش تکه‌ای یا کم‌پشت‌شدن کلی مو شده‌اید، شاید بخواهید به پزشک خود مراجعه کنید. برخی از ریزش‌ها موقتی‌اند و شاید بدن به تغییرات در رژیم غذایی، معالجه‌ای خاص یا تغییرات شیوه زندگی واکنش نشان داده باشد. انواع دیگر ریزش مو شاید دائمی‌تر باشد یا تا زمانی که یک مشکل اساسی درمان نشود، آن هم متوقف نشود.
حدود 50٪ از مردان و 15٪ از خانم‌ها به دلیل شرایط ارثی مانند آلوپسی آندروژنی (الگوی طاسی مردانه و زنانه)، ریزش مو را تجربه می‌کنند. این آمار مبتنی بر تحقیقاتی است که از اصطلاحاتی مانند «مردان» و «زنان» برای طبقه‌بندی شرکت‌کنندگان در مطالعه استفاده می‌کند و هویت جنسیتی شما ممکن است با اصطلاحاتی که برای توصیف تجربه شما استفاده می‌کند، مطابقت نداشته باشد.
سایر دلایل ریزش مو شامل موارد زیر است:
- شرایط پزشکی: آلوپسی آره‌آتا، عفونت‌های پوست سر یا تریکوتیلومانیا (اختلال موکنی)
- تغییرات هورمونی: بارداری، زایمان، یائسگی یا مشکلات تیروئید
- مصرف داروها یا مکمل‌ها: موادی که برای سرطان، فشار خون بالا، افسردگی یا آرتروز استفاده می‌شوند
- شیمی‌درمانی: برای بیماری‌هایی مانند سرطان
- استرس: جسمی یا عاطفی
- علل مربوط به استایل‌های ظاهری: محکم بستن موها به صورت دم‌اسبی یا بافت‌آفریقایی و غیره
سوالات متداول
آیا ریزش مو دائمی است؟
برخی از دلایل ریزش مو دلایلی موقتی و قابل برگشت‌اند؛ در حالی که برخی دیگر دائمی‌اند. ریزش دائمی مو ناشی از آسیب پیشرفته به فولیکول مو است که ساختاری پوستی است که رشته‌های مو در آن قرار دارند و رشد می‌کند.
بیماری‌هایی که می‌توانند باعث ریزش موهای دائمی شوند، عبارت‌اند از:
- زخم یا آلوپسی سیکاتریکال که هنگام التهاب، باعث از بین رفتن فولیکول‌های مو می‌شود.
- تریکوتیلومانیا که اصراری غیرقابل‌مقاومت برای کندن موها است.
- آلوپسی کششی که وقتی رخ می‌دهند که مدل مویی مانند موهای بافته یا دم‌اسبی باعث کشیدگی شدید موها می‌شوند.
آیا دوش داغ باعث ریزش مو می‌شود؟
نه، دوش آب گرم باعث ریزش مو نمی‌شود. اما آب بسیار گرم می‌تواند به کراتین – پروتئینی که رشته‌های مو را تشکیل می‌دهد – آسیب برساند. همچنین، می‌تواند چربی‌های طبیعی را که پوست سر و موهای شما را سالم نگه می‌دارد، از بین ببرد. اگر موهای شما از قبل خشک بوده‌اند یا آسیب دیده‌اند، شستن آن با آب گرم می‌تواند باعث شکسته‌شدن مضاعف آن شود. برای جلوگیری از آسیب‌دیدن بیشتر آن‌ها، از آب ولرم به جای آب داغ استفاده کنید. وقتی موهایتان خیس‌اند، از شانه کردن و کشیدن آن‌ها خودداری کنید و به طور مرتب، از نرم‌کننده قوی و مرطوب‌کننده استفاده کنید.
آیا کافئین ریزش مو را متوقف می‌کند؟
تحقیقاتی وجود دارند که نشان می‌دهند کافئین می‌تواند به رشد مو و کاهش ریزش آن کمک کند. یک مطالعه قدیمی‌تر در سال 2007 نشان داد که کافئین اثرات دی هیدروتستوسترون (DHT) را در فولیکول‌های موی مردان مسدود می‌کند. DHT هورمونی است که با ریزش مو در همه جنسیت‌ها مرتبط است. همچنین، کافئین پهنای ریشه مو را تقویت و مرحله رشد مو را طولانی‌تر می‌کند. هنگامی که این ماده روی فولیکول‌های موی زن آزمایش شد، اثر تقویت‌کننده‌ای روی رشد مو داشت. از آنجا که این ماده عروق را گشاده می‌کند، پس شاید بتواند به بهبود جریان خون در پوست سر کمک کند و رشد مو را ارتقاء ببخشد. می‌توانید خودتان دست‌به‌کار شوید و شوینده حاوی قهوه خود را برای موهایتان بسازید یا اینکه شامپوی کافئین‌دار بخرید.
آیا استرس می‌تواند باعث ریزش مو شود؟
بله، استرس روانی می‌تواند از چند طریق باعث ریزش مو شود:
- آلوپسی آره‌آتا/طاسی منطقه‌ای/کچلی سکه‌ای: این بیماری خودایمنی هنگامی ایجاد می‌شود که سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله می‌کنند. این بیماری باعث ریزش مو در پوست سر می‌شود. شکل شدیدتر آن معروف به آلوپسی یونیورسالیس است و باعث ریزش مو در کل بدن می‌شود.
- ریزش موی تلوژن افلوویوم: این بیماری تعداد فولیکول‌های مو را که به رشد مو کمک می‌کنند، تغییر می‌دهد.
- تریکوتیلومانیا: این بیماری به عنوان اختلال موکَنی نیز شناخته می‌شود.
آیا کاشت مو به ریزش مو کمک می‌کند؟
کاشت مو شامل برداشتن مو از یک ناحیه از پوست سر و پیوند آن به منطقه‌ای کم‌مو یا طاس است. با توجه به علت ریزش مو، کاشت مو می‌تواند برای برخی از افراد موفق عمل کند. اما برای این کار نیاز به موهای کافی دارید و باید چندین ماه صبر کنید تا موها رشد کنند. می‌توانید انتظار داشته باشید که طی 3 الی 4 ماه، 10 تا 80 درصد موهای کاشته‌شده رشد کنند. با یک متخصص پوست یا متخصص ترمیم مو صحبت کنید تا ببینید که آیا کاشت مو برای شما کاری مناسب است یا خیر.
آیا سیگار کشیدن باعث ریزش مو می‌شود؟
عده بسیاری بر این باورند که استعمال دخانیات باعث ایجاد مشکلات جدی در سلامتی می‌شود و می‌تواند ریزش مو را نیز شدت ببخشد. سیگار کشیدن به فولیکول مو آسیب می‌رساند و جریان خون سالم را کاهش می‌دهد. یک مطالعه در سال 2020 نشان داد که 425 نفر از هر 500 فرد سیگاری – در مقایسه با فقط 200 نفر از 500 غیرسیگاری‌ها – سطوح مختلفی از ریزش مو را تجربه می‌کنند.
محققان آن مطالعه می‌گویند نیکوتین و سایر مواد شیمیایی می‌توانند ریزش مو را تسریع کنند، اما برای تأیید این مطلب باید تحقیقات بیشتری انجام شود. سیگار کشیدن همچنین باعث افزایش تولیدات رادیکال آزاد می‌شود. این مولکول‌ها با دیگران واکنش نشان می‌دهند و می‌توانند به DNA سلولی آسیب برساند. این اتفاق به‌عنوان استرس اکسیداتیو شناخته می‌شود. یک بررسی در سال 2018 نشان داد که سلول‌های موجود در فولیکول‌های مویی در پوست‌های دچار ریزش مو نسبت به استرس اکسیداتیو بسیار حساس هستند.
جمع بندی
اگر نگران ریزش موی خود هستید با پزشک صحبت کنید. آن‌ها می‌توانند به تشخیص هرگونه مشکل بهداشتی احتمالی کمک کنند و برنامه درمانی برای شما تدارک ببینند. اگرچه ریزش ناگهانی یا شدید مو می‌تواند اتفاقی نگران‌کننده باشد، اغلب راه‌حل‌های ساده‌ای برای آن‌ها وجود دارد. با یافتن علت اصلی و ایجاد تغییراتی در سبک زندگی، گاهی اوقات می‌توان جلوی ریزش مو را گرفت یا به‌طورکلی، از وقوع آن جلوگیری کرد.
